OZ PLANET - Ўзбекистондаги рақамли факторинг драйвери

2024 йил август ойида Ўзбекистон президенти "Факторинг хизматлари бозорини жадал ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги фармонни имзолади. Шу йилнинг ўзида факторинг хизматлари ҳажми 1,9 триллион сўмга етди ва 2025 йилда факторинг портфели 10 триллион сўмгача ўсиши прогноз қилинмоқда. Факторингнинг фаол ривожланиши кўп жиҳатдан ушбу молиявий маҳсулотни рақамли платформа (рақамли факторинг) орқали масофавий форматда олиш имконияти туфайли содир бўлди.

OZ PLANET: Ўзбекистонда рақамли факторинг кашшофининг йўли

Банк соҳасида рақамли платформаларни яратиш бўйича йигирма йиллик тажрибага эга дастурий таъминот ишлаб чиқувчи OZ PLANET компанияси ушбу йўналишда кашшоф бўлди. Компания асосчилари 2022 йилда Ўзбекистон бозорига улкан мақсад билан - факторинг учун тўлақонли қонунчилик базаси бўлмаган ва аксарият тадбиркорлар молиялаштиришнинг бундай тури ҳақида эшитмаган мамлакатда инновацион молиявий маҳсулотни жорий этиш учун келган.

OZ PLANET компанияси Ўзбекистон IT-Park резидентига айланди ва факторинг жараёнини тўлиқ автоматлаштирган инновацион OZ PLANET рақамли платформасини ишлаб чиқди. Платформа молиялаштиришга ариза топширишдан тортиб, молиялаштириш ва дебиторлик қарзларини тўлашгача бўлган барча босқичларни онлайн бошқаришни ўзида мужассам этган. Платформага ўрнатилган электрон рақамли имзодан фойдаланган ҳолда электрон ҳужжат айланиши жараённинг барча иштирокчилари ўртасида тезкор ҳамкорликни таъминлади.

Мамлакатда анъанавий ва рақамли факторингнинг синхрон ривожланиши бизнеснинг ушбу молиявий инструментга бўлган қизиқишини кучайтирди. Тўловни кечиктириш билан ишлайдиган компаниялар учун факторингнинг аниқ самарадорлигига қарамай, факторинг молиялаштиришини олиш жараёни кўп вақт талаб қиладиган ва қимматга тушадиган жараёндир, чунки унда учта томон (етказиб берувчи, харидор ва фактор) иштирок этади. OZ PLANET ушбу жараённи оптималлаштириб, факторингни молиялаштиришни янада арзон ва иқтисодий жиҳатдан фойдали қилди.

Тарихий лаҳза

2024 йил февраль ойи тарихий лаҳза бўлди - OZ PLANET платформасида мамлакат тарихидаги биринчи рақамли факторинг битими амалга оширилди. Бу воқеа янги молиявий воситанинг миллий иқтисодиётга муваффақиятли жорий этилишининг рамзи бўлди. Бизнес анъанавий кредитлаш шаклларига таянган Ўзбекистон учун бундай маҳсулотнинг пайдо бўлиши ҳақиқий ютуқ бўлди.

Таълим миссияси

Янги молиявий воситанинг жорий этилиши кенг кўламли маърифий ишларни талаб қилди. OZ PLANET компанияси Ўзбекистон Марказий банки билан биргаликда тадбиркорлар ва молия институтларини факторингнинг молиявий восита сифатидаги афзалликлари ҳақида хабардор қилиш ва факторингнинг ишлаш механизмини тушунтиришга қаратилган бир қатор минтақавий конференцияларни ташкил этди.

Банк ходимларини ўқитишга алоҳида эътибор қаратилди. OZ PLANET офлайн ва масофавий семинарларни ўз ичига олган факторинг бўйича кенг қамровли ўқув дастурини ишлаб чиқди. OZ PLANET компанияси мутахассислари ҳамкор банклар ходимлари учун тренинглар ўтказиб, уларга платформада ишлаш, маҳсулотнинг ўзига хос хусусиятларини тушуниш ва уни мижозларга самарали тақдим этишни ўргатдилар. Эътиборлиси, факторинг билан тўлақонли ишлаш жараёнида ҳам таълим хизматларига талаб сақланиб қолмоқда.

Бизнесни молиялаштиришга инновацион ёндашув

Рақамли факторингнинг пайдо бўлиши ўзбек бизнеси, айниқса, анъанавий равишда банк кредитларини олишда қийинчиликларга дуч келаётган кичик ва ўрта сектор учун янги имкониятлар очди. Рақамли факторинг кичик ва ўрта бизнеснинг асосий муаммоси - айланма маблағларнинг етишмаслигини ҳал қилади, гаров ёки мукаммал кредит тарихини талаб қилмайди. Молиялаштириш ҳар қандай даражадаги етказиб берувчилар учун етказиб бериш кунидаёқ мавжуд ва маблағлардан ҳар қандай бизнес мақсадларида фойдаланиш мумкин. Бундан ташқари, факторинг кредит ҳисобланмайди ва компания балансини оғирлаштирмайди.

OZ PLANET платформаси мамлакат банк секторининг ярмини бирлаштирган ҳақиқий факторинг хизматлари маркетплейс айланди. Етказиб берувчилар сичқончани бир марта босиш орқали платформанинг барча ҳамкор банкларига ариза юборишлари ва энг қулай молиялаштириш шартларини танлашлари мумкин. Операцияларнинг шаффофлиги, маълумотлар хавфсизлиги ва контрагентларнинг автоматлаштирилган текшируви жараённи факторингнинг барча иштирокчилари: етказиб берувчилар, харидорлар ва банклар учун қулай ва ишончли қилади. Рақамли факторингдан фойдаланадиган компаниялар пул оқимларини бошқариш ва бизнесни ривожлантириш учун ундан мунтазам фойдаланишда давом этаётгани ажабланарли эмас.

Ўзбекистон бизнеси рақамли факторингни танламоқда

Факторинг хизматлари бозори Ўзбекистонда сезиларли ўсишни кўрсатмоқда, бу эса ушбу молиявий воситанинг маҳаллий бизнес учун самарадорлигини тасдиқлайди. Қулайлиги, операцияларни амалга ошириш тезлиги ва жараёнларнинг шаффофлиги рақамли факторингни турли миқёсдаги компаниялар учун айниқса жозибадор қилади. OZ PLANET рақамли платформаси соҳани ривожлантиришнинг асосий драйвери бўлиб, у бозорда факторинг ечимларини жорий этишни сезиларли даражада тезлаштирди.

Платформанинг амалий муваффақияти берилган факторинг молиялаштириш ҳажми билан ифодаланади. Сўнгги олти ой ичида платформа орқали мамлакат тадбиркорлари 1 трлн. сўм олди. Бу эса OZ PLANET кичик ва ўрта бизнесни молиялаштириш вазифаларини самарали ҳал этаётганидан далолат беради. Транзаксиялар сонининг кўпайиши фойдаланувчиларнинг ижобий фикр-мулоҳазалари билан бирга келади. Тизимда иштирок этаётган банклар иш жараёнларини оптималлаштириш ва факторинг бизнеси самарадорлигини оширишни баҳоладилар.

Ўзбекистоннинг иқтисодий салоҳияти OZ PLANET платформаси функционалини кенгайтириш орқали янги ривожланиш суръатига эга бўлади. Стратегик ривожланиш доирасида OZ PLANET платформасида янги молиявий маҳсулотлар, жумладан, экспорт ва импорт қилувчилар учун факторинг ечимлари жорий этилмоқда. Бу ташқи иқтисодий фаолият иштирокчиларига молиялаштиришдан қулай фойдаланиш имкониятини беради, пул оқимларини бошқаришни яхшилайди ва валюта хатарларини камайтиришга ёрдам беради.
Халқаро рақамли факторингнинг ишга туширилиши Ўзбекистон экспортчилари учун янги имкониятлар яратади ва иқтисодиётнинг асосий тармоқлари: саноатдан тортиб логистикагача бўлган соҳаларни ривожлантиришни рағбатлантириб, инвестицияларни жалб қилади.